Ethereum Plazma Nedir?

Ethereum Plazma Nedir?

Ölçeklenebilirlik problemi Ethereum Blockchain’in en temel sıkıntılarından biridir. Ethereum ağının karşı karşıya olduğu kapasite ve hıza yönelik sınırlamalar,bu ağın daha büyük küresel çapta kullanımının önüne geçmektedir. Ethereum Plazma, Vitalik Buterin ve Joseph Poon tarafından öne sürülmüştür. 2017 yılında Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorununa karşı ortaya atılmıştır. Joseph Poon 2015 yılında Thaddeus Dryja ile birlikte Bitcoin ölçeklenebilirliği için Lightning Network kavramının ortaya atılmasından sorumludur. Lightning ve Plazma benzer olarak ölçeklenebilirlik sorunu için çözüm olarak sunulmuş olsalar da ikisi de kendine has özelliklere ve mekanizmaya sahiptir. Ethereum Plazmanın çalışma mantığı ise Ethereum ana Blockchain ağına mümkün olan en biçimde iletişime geçecek yan zincirler oluşturmaktır. Böyle bir yapıyla küçük sayıdaki zincirler ile asıl zincirler arasında hiyerarşik bir bağ oluşacaktır. Plazma yapısı smart contractların ve Merkle ağacının kullanımıyla birleştirilip planlanmış ve temelde Ethereum ana zincirine bağlı küçük zincirler oluşturulmasını mümkün kılmıştır. Buradaki her bir küçük zincir üstüne daha fazla zincir eklenebilir ve bu da ağaca benzer bir yapıyı meydana getirir. Özünde, Plazma yapısı küçük zincirlerdeki ihtiyaçları çözmek için ortaya çıkarılmış özelleştirilebilir akıllı kontratlardır. Bu sayede eğer başarılı bir şekilde geliştirilen Plazmalar Ethereum sistemine entegre edilirse her bir küçük zincir ana zincir hedeflerinden bağımsız özel amaçlar için çalışacağı ana zincirdeki sıkışıklığı azaltacaktır. Ve ana zincir üstündeki iş yükünü hafifletecek. Bu da işlemlerin daha da hızlanmasını ve stabilleşmesine destek olacaktır. Küçük zincir ile ana(kök) zincir arasında iletişim sahtekarlık önlemleri ile güvence altına alınmıştır. Yani ağı güvenli tutmaktan ve kötü kişileri cezalandırmaktan ana(kök) zincir sorumludur. Her bir küçük zincir, onaylanması gereken bloklar için kendi mekanizmasına ve farklı mutabakat uygulamaları üzerinden sahtekarlık önlemleri alır. Bunlardan en popülerleri, Proof-of-Work, Proof-of-Stake ve Proof-of-Authority’dir. Ayrıca sahtekarlık önlemleri herhangi bir saldırı veya kötü aktivite durumunda kullanıcılara dürüst olmayan node’leri şikâyet edebilmesini, sermaye korunumu sağlanarak alım satım işlerimden güvenle çıkılmasını sağlayan(bu ana ağ ile özel bir bağlantı gerektirir) bir başka güvenlik önlemidir. Diğer bir ifadeyle bu yöntem küçük zincirlerin olumsuz durumlarda ana ağ(kök ağ)’dan şikayetçi olabilmelerini sağlar. Plazmanın whitepaperinde MapReduce hesaplamaları adında çok farklı bir uygulama vardır. Kısaca, MapReduce çoklu veri tabanları arasında veri hesaplaması ve veri organizasyonu için çok kullanışlı olan bir işlevler grubudur. Plazmada bu veri tabanları birer Blockhain ağıdırlar ve zincirlerin ağaca benzeyen yapısı sayesinde zincir ağacı içinde veri doğrulamasını kolaylaştırmanın bir yoludur. Bu sayede ağın çalışma verimi büyük oranda artar. Plazmada olması muhtemel en büyük ve ana sorun, birçok kullanıcının aynı anda kendi Plazma zincirlerinden çıkarak ana zincire geçmeye çalışması ve büyük bir ağ sıkışmasına sebep olmalarıdır. Buna “Toplu Çıkış Sorunu veya Problemi” denir. Bu durum kötü niyetli bir faaliyet, ağ saldırısı veya küçük plazma zincir veya zincir grubunun oluşturabileceği kritik bir arızayla olabilir. Plazma mantığı temelde ana zincire küçük zincirler bağlayarak Ethereum ağının genel performansını büyük ölçüde artırmayı hedefleyen bir zincir dışı çözümdür. Bu küçük zincirler ana zincirdeki işlem yükünü hafifleterek, saniye başına yapılan işlem miktarının artmasına sebep olabilir. Ethereum Plazma açık kaynak koldu bir projedir ve GitHub üzerinden kodlarına ulaşılabilir. Ethereum dışında birçok kripto para şu an da Plazma ile çalışmaktadır. Örnek olarak OmiseGO, Loom Network ve FourthStateLabs.